اسب چیست
اسب پستانداری اهلی از خانواده سانان است که هزاران سال است توسط انسان برای حمل و نقل، کشاورزی، ورزش، جنگ و تفریح استفاده می شوند.
ویژگی های اسب
اندام شناسی: دارای بدن عضلانی، پاهای قوی، یال و دم پرپشت است.
سرعت و قدرت: یکی از سریع ترین حیوانات روی زمین است و توانایی دویدن با سرعت بالا را دارد.
نژادها: دارای نژادهای مختلفی مانند: عرب، ترکمن، فریزین، شایر، تروبرد هستند.
رفتار: حیوانی باهوش، اجتماعی، آموزش پذیر است می تواند با انسان ارتباط عمیقی برقرار کند.
تغذیه: علف خوار است و از یونجه، کاه، سبزیجات، دانه ها تغذیه می کند.
طول عمر: به طور متوسط بین 25 تا 30 سال عمر می کنند.
کاربردها
ورزش: در رشته های سوارکاری، پرش از مانع، مسابقات استفاده می شود.
حمل و نقل: در گذشته برای سواری و کشیدن ارابه استفاده می شود.
کار در مزرعه: در برخی مناطق برای شخم زدن زمین و حمل بار به کار می رود.
درمان و آرامش: درمانی برای کمک به بیماران جسمی و روحی استفاده می شود.
نماد و اهمیت فرهنگی: در بسیاری از فرهنگ ها نماد قدرت، آزادی، نجات، سرعت است و در اساطیر و داستان های تاریخی نقش مهمی داشته است.
انواع اسب
بر اساس نژاد، جثه، کاربرد و ویژگی های ژنتیکی به دسته های مختلفی تقسیم می شوند در ادامه برخی از مهم ترین انواع آنها را معرفی می کنیم:
الف) اسب های خونگرم ( سرعتی و مسابقه ای )
این نوع به دلیل سرعت، استقامت و چابکی معروف اند و بیشتر در مسابقات ورزشی استفاده می شوند.
عرب: یکی از قدیمی ترین و نجیب ترین نژادها با بدنی عضلانی و دم افراشته و استقامت بالا
تروبرد: مشهور ترین اسب مسابقه ای دنیا بسیار سریع و پر انرژی
ترکمن: بومی ایران، دارای استقامت بالا، اندامی کشیده، مناسب برای اسب دوانی
ب) اسب های خون سرد ( کار و بارکش )
این نوع دارای جثه ای درشت، عضلانی و قدرت زیاد هستند و برای کارهای سنگین استفاده می شوند.
شایر: بزرگترین اسب دنیا با پاهای پرمو، مناسب برای کشیدن بار سنگین
پر چرون: اسبی قوی با ظاهر زیبا، مناسب برای کشاورزی و کارهای سخت
فیریزن: نژاد هلندی با یال و دم مشکی و ضخیم، بسیار زیبا و قدرتمند
پ) اسب های خون گرم سبک ( اسب های ورزش و نمایشی )
ترکیبی از اسب های خون گرم و خون سرد که برای ورزش های سوارکاری و نمایش های زیبایی پرورش داده شده
هانووری: یکی از بهترین اسب های پرش از مانع و درساژ
هلشتاین: نژاد آلمانی با استقامت بالا در مسابقات پرش
تراکنر: اسبی خوش اندام و مناسب رقابت های سوارکاری
ج) اسب های مینیاتوری و پونی
این دسته جثه ای کوچک دارند و بیشتر برای کودکان، نمایش های تفریحی استفاده می شوند.
پونی شتلند: اسبی کوچک اما قوی مناسب برای کودکان
فالایلا: یکی از کوچکترین نژادهای اسب بیشتر جنبه زینتی دارد.
د) اسب های وحشی و آزاد
در طبیعت بدون مداخله انسان زندگی می کنند.
موستانگ: نژاد وحشی در آمریکای شمالی، بسیار سریع و مقاوم
پرزوالسکی: تنها نژاد اسب وحشی واقعی که هنوز منقرض نشده و در مغولستان یافت می شود.
محل زندگی اسب در ایران
در ایران در مناطق مختلفی نگهداری می شوند که هر منطقه با توحه به شرایط آب و هوایی و فرهنگی، نژادهای خاصی از آب را در اختیار دارد و مهم ترین مناطق پرورش و زندگی اسب در ایران عبارتند از:
1_ ترکمن صحرا ( استان های گلستان و خراسان شمالی )
زادگاه اسب ترکمن: یکی از اصیل ترین نژادهای ایرانی
آب و هوای معتدل و مراتع مناسب برای پرورش اسب
گنبدکاووس از مهم ترین مراکز پرورش و مسابقات است.
2_ آذربایجان ( استان های آذربایجان غربی و شرقی )
پرورش اسب قره باغ، نژادی باهوش و مناسب برای سوارکاری، وجود باشگاه های سوارکاری و مراکز پرورش در تبریز و ارومیه
3_اصفهان و چهارمحال بختیاری
محل پرورش اسب عرب ایرانی یکی از اصیل ترین گونه های دنیا، اصفهان دارای مراکز معتبر پرورش اینگونه و مسابقات سوارکاری است.
4_کرمان و سیستان بلوچستان
محل نگه داری و پرورش عرب و ترکمن در مناطق کویری
این مناطق به دلیل شرایط سخت آب و هوایی استقامت بالایی دارند.
5_خوزستان
یکی از مراکز اصلی پرورش عرب خوزستانی، شهرهایی مانند اهواز، شوشتر، دزفول دارای باشگاه های سوارکاری معروف هستند.
6_تهران و البرز
دارای بزرگترین باشگاه سوارکاری کشور و محل برگزاری مسابقات رسمی سوارکاری و پرورش نژادهای مختلف
7_کردستان و کرمانشاه
محل پرورش اسب های کردی، نژادی قوی و مناسب کوهستان
مردم این مناطق برای سوارکاری و مسابقات بومی استفاده می کنند.
8_مازندران و گیلان
به دلیل مراتع سرسبز محل مناسب برای پرورش و برخی از باشگاه های معروف سوارکاری در این منطقه فعالیت دارند.
9_خراسان رضوی
یکی از مراکز پرورش اسب ترکمن با باشگاه ها و مسابقات حرفه ای و مشهد و سبزوار از شهرهای مهم در این زمینه هستند.
بهترین خوراک برای اسب
تغذیه ی مناسب بسیار مهم است زیرا مستقیم بر سلامت اسب، انرژی و عملکرد آن تاثیر می گذارد و بهترین خوراک شامل ترکیبی از علوفه، غلات، مکمل های معدنی و ویتامینی است.
1_علوفه
علوفه باید با کیفیت، تازه و بدون کپک یا گرد و غبار باشد.
یونجه بهترین گزینه سرشار از پروتئین، فیبر و مواد معدنی.
کاه گندم و جو به مقدر کم برای پر کردن شکم اما ارزش غذایی پایین دارد.
شبدر و اسپرس: منبع خوب پروتئین و انرژی گونه ی ورزشی.
سبزیجات تازه: هویج و سیب میان وعده خوشمزه و مقوی
2_غلات ( منبع انرژی و کربوهیدرات )
جو: هضم آسان مناسب برای مسابقه ای و پرکار
ذرت: انرژی زیاد دارد اما باید به مقدار کم داده شود
سبوس گندم: برای کمک به هضم غذا و پیشگیری از یبوست
جو دوسر: یکی از بهترین غلات برای اسب های پر تحرک
3_مکمل های غذایی اسب شامل مواد معدنی و ویتامین
کلسیم و فسفر: برای تقویت استخوان ها
نمک و مواد معدنی: به سنگ نمک لیسیدنی برای تامین سدیم نیاز دارد
ویتامین e و سلنیوم: برای تقویت عضلات و سیستم ایمنی
4_روغن های گیاهی ( منبع چربی سالم )
روغن کتان، روغن ذرت، روغن آفتابگردان، برای تامین انرژی، براق شدن پوست و مو
5_آب تازه و تمیز
باید همیشه دسترسی به آب تمیز و تازه داشته باشد.
کمبود آب باعث بیماری های گوارشی و کاهش عملکرد بدنی می شود.
قیمت اسب
قیمت در ایران به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله نژاد، سن، کاربری، سلامت، اصالت شجره، میزان آموزش
1_قیمت بر اساس نژاد
ترکمن: 200 میلیون تا 2 میلیارد مناسب برای مسابقات و سوارکاری حرفه ای
عرب ایرانی: 300 تا 5 میلیارد یکی از نجیب ترین نژادها، پرورش یافته در خوزستان و اصفهان
تروبرد: 1 میلیارد به بالا و سرسع ترین اسب مسابقه ای
کردی: 50 تا 500 میلیون مقاوم، مناسب برای مسیرهای کوهستانی
فیریزین: 1ونیم تا 4 میلیارد بسیار زیبا و خاص، بیشتر برای نمایش و تشریفات
موستانگ: 500 تا 2 میلیارد نژاد وحشی آمریکایی، پر قدرت و استقامت بالا
پونی (اسب کوتاه قد ): 50 تا 300 میلیون مناسب برای کودکان و تفریحات
2_قیمت بر اساس کاربرد
مسابقه ای 500 تا 10 میلیارد
تفریحی و سوارکاری معمولی 100 تا 500 میلیون
بومی و روستایی ( برای کارهای کشاورزی ) 30 تا 200 میلیون
نمایشگاهی و زینتی 1 میلیارد به بالا
آموزش دیده برای حرکات نمایشی و درساژ 2 تا 6 میلیارد
3_عوامل موثر بر قیمت
اصالت و شجره: از نژادهای خالص و ثبت شده هستند قیمت بالاتری دارند.
سن و سلامت: 3 تا 10 سال که در اوج قدرت هستند گران ترند.
میزان آموزش و پرورش اسب: اسب هایی که آموزش های حرفه ای برای سوارکاری مسابقه یا نمایش دیده اند قیمت بیشتری دارند.
رنگ و ظاهر:برخی رنگ های خاص مثل مشکی فریزین، سفید یکدست، کهر طلایی ارزش بالاتری دارند.
مقام در مسابقه: اگر اسب در مسابقات قبلی مقام آورده باشد قیمتش چند برابر می شود.
اسب نماد چیست
در فرهنگ ایران نماد قدرت، آزادی، نجابت، وفاداری، سرعت است این حیوان از گذشته های دور در اسطوره ها، ادیان، هنر و ادبیات نقش مهمی داشته است و در ادامه به برخی نمادهایی در فرهنگ های مختلف می پردازیم:
1_اسب در فرهنگ ایرانی:
در اساطیر ایران نماد شجاعت و شکوه جنگجویان است.
رستم و رخش در شاهنامه فردوسی نمادی از وفاداری و قدرت هستند.
در فرهنگ کهن به عنوان همراه پادشاهان و پهلوانان شناخته می شود.
2_در فرهنگ اسلامی
در قران نشانه جهاد، قدرت و سربلندی است.
در احادیث از اسب سواری به عنوان ورزشی مفید و ارزشمند یاد شده است.
3_در فرهنگ غربی و یونان باستان
اساطیر یونان، پگاسوس نماد الهام و قدرت معنوی است.
در روم باستان نماد افتخار و پیروزی و جنگاوری بود.
در قرون وسطی شوالیه ها به عنوان نماد جنگ و افتخار استفاده می کردند.
4_اسب در شرق آسیا ( چین و ژاپن )
در چین نماد موفقیت، اراده قوی است.
در فرهنگ ژاپنی اسب با سامورایی ها و ارزش هایی مانند وفاداری و شرافت مرتبط است.
5_اسب در روانشناسی و نمادگرایی مدرن
آزادی و استقلال: اسب های وحشی مانند موستانگ نماد روح آزاد است.
قدرت و سرعت: در تبلیغات و لوگو مثل ماشین های لوکس و تیم ورزشی از تصویر برای نشان دادن سرعت و قدرت استفاده می کنند.
شجاعت و پیشرفت: در رویاها معمولا نشان دهنده تحریک، پیشرفت، غلبه بر موانع است.
