بیماری‌های دام
بیماری‌های دام یکی از چالش‌های مهم در صنعت دامداری است که می‌تواند منجر به کاهش تولید، افزایش هزینه‌های درمان و حتی مرگ دام‌ها شود. آگاهی از انواع بیماری‌ها، علائم آن‌ها و روش‌های کنترل و پیشگیری نقش مهمی در افزایش بهره‌وری دامداری‌ها دارد. در این مقاله به بررسی مهم‌ترین بیماری‌های دام، روش‌های درمان و اقدامات پیشگیرانه پرداخته‌ایم.
انواع بیماری‌های دام و تاثیرات آن‌ها
بیماری‌های دام به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام تأثیرات متفاوتی بر سلامت دام و بهره‌وری دامداری دارند.
1. بیماری‌های ویروسی در دام
بیماری‌های ویروسی از جدی‌ترین تهدیدات برای دامداری‌ها هستند زیرا سرعت انتشار بالایی دارند و معمولاً درمان قطعی برای آن‌ها وجود ندارد. برخی از بیماری‌های ویروسی رایج در دام‌ها عبارتند از:
الف) تب برفکی
یک بیماری بسیار مسری که باعث ایجاد زخم در دهان، پاها و پستان دام می‌شود.
کاهش شدید تولید شیر و گوشت را به همراه دارد.
انتقال از طریق تماس مستقیم با دام آلوده و تجهیزات مشترک.
پیشگیری از طریق واکسیناسیون و رعایت اصول بهداشتی.
ب) تب مالت (بروسلوز)
یک بیماری مشترک بین انسان و دام که از طریق مصرف شیر و گوشت آلوده منتقل می‌شود.
علائم شامل تب‌های مکرر، ضعف عمومی و مشکلات تولیدمثل در دام.
کنترل از طریق واکسیناسیون و جلوگیری از تماس انسان با دام آلوده.
ج) طاعون نشخوارکنندگان کوچک
بیماری ویروسی که موجب تب، زخم‌های دهانی و اسهال شدید در گوسفند و بز می‌شود.
به شدت واگیردار بوده و در صورت شیوع، خسارت زیادی به دامداری‌ها وارد می‌کند.
تنها راه کنترل، واکسیناسیون و قرنطینه دام‌های آلوده است.
2. بیماری‌های باکتریایی در دام
بیماری‌های باکتریایی اغلب با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شوند، اما پیشگیری از طریق بهداشت و تغذیه مناسب بسیار مهم است.
الف) شاربن (سیاه زخم)
یک بیماری کشنده که باعث ایجاد زخم‌های شدید و نکروز در بدن دام می‌شود.
می‌تواند به انسان نیز منتقل شود.
واکسیناسیون منظم برای پرورش و نگهداری دام‌ها بهترین روش پیشگیری است.
ب) مسمومیت خونی
ناشی از فعالیت باکتری‌های بی‌هوازی در بدن دام.
علائم شامل تب بالا، ضعف شدید و مرگ ناگهانی.
پیشگیری با رعایت بهداشت محیط و جلوگیری از ورود عوامل بیماری‌زا.
ج) ورم پستان
عفونتی که در غدد شیری دام ایجاد شده و باعث کاهش تولید شیر می‌شود.
پیشگیری از طریق رعایت بهداشت در شیردوشی و تغذیه مناسب.
3. بیماری‌های انگلی در دام
انگل‌ها می‌توانند سلامت دام را به شدت تحت تأثیر قرار دهند و منجر به کاهش وزن، ضعف و مرگ شوند.
الف) آناپلاسموز
بیماری انگلی خونی که موجب کم‌خونی و ضعف شدید در دام می‌شود.
انتقال از طریق کنه‌ها و حشرات آلوده.
کنترل از طریق سم‌پاشی و حذف کنه‌ها.
ب) کوکسیدیوز
بیماری گوارشی که در گوساله‌ها شایع است و باعث اسهال و کاهش رشد می‌شود.
پیشگیری از طریق ضدعفونی آب و خوراک دام.
ج) هیداتیدوز
ناشی از انگل‌های کیست‌ساز که به انسان نیز قابل انتقال است.
مصرف خوراک آلوده و چرای دام در مناطق آلوده از عوامل گسترش آن است.
پیشگیری از طریق واکسیناسیون و کنترل بهداشت محیط.
روش‌های پیشگیری از بیماری‌های دام
1. واکسیناسیون دوره‌ای
مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از بیماری‌های ویروسی و برخی بیماری‌های باکتریایی.
برنامه واکسیناسیون باید بر اساس توصیه‌های دامپزشکی تنظیم شود.
2. رعایت بهداشت و قرنطینه دام
ضدعفونی مرتب اصطبل‌ها، تجهیزات و محیط دامداری.
قرنطینه دام‌های جدید قبل از اضافه شدن به گله برای جلوگیری از انتشار بیماری‌ها.
3. تغذیه سالم و متعادل برای سلامت دام
استفاده از خوراک غنی از مواد معدنی و پروتئین‌های لازم برای تقویت سیستم ایمنی دام.
جلوگیری از مصرف خوراک فاسد یا آلوده.
4. کنترل انگل‌ها و حشرات ناقل بیماری
سم‌پاشی دوره‌ای محیط دامداری.
استفاده از داروهای ضدانگل تحت نظر دامپزشک.
نتیجه‌گیری نهایی در مورد بیماری‌های دام
بیماری‌های دام یکی از عوامل مهم در کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه‌های دامداری هستند. آگاهی از انواع بیماری‌ها، علائم و روش‌های پیشگیری می‌تواند نقش مهمی در کاهش خسارات ناشی از این بیماری‌ها داشته باشد. واکسیناسیون، بهداشت محیط، تغذیه سالم و کنترل ناقلین از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از شیوع بیماری‌ها در دامداری‌ها هستند. در صورت مشاهده علائم بیماری در دام‌ها، مراجعه سریع به دامپزشک توصیه می‌شود.
پیشنهاد ویژه
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مدیریت سلامت دام و دریافت مشاوره تخصصی، به سایت تنکا دشت مراجعه کنید و از خدمات حرفه‌ای ما بهره‌مند شوید.
