مبانی تغذیه طیور
تغذیه طیور یکی از اجزای اساسی و حیاتی در پرورش آن ها است که تاثیر زیادی بر رشد، تولیدمثل، سلامت و بهره وری اقتصادی دارد.
تغذیه ی طیور به مجموعه ای از فرایندها اطلاق می شود که طی آن مواد غذایی مناسب به پرندگان داده می شود تا نیازهای بدن آن ها برای رشد، تولید تخم مرغ، تولید گوشت و فقط سلامت تامین گردد.
این فرایند باید به گونه ای طراحی شود که علاوه برتامین انرژی و مواد مغذی ضروری، هزینه ها را به حداقل برساند و بهره وری پرورش طیور را افزایش دهد.
تغذیه مناسب باید موادمغذی مورد نیاز طیور را در مقادیر صحیح و متناسب با سن، نوع پرنده و مرحله تولید تامین کند این مواد به طورکلی تامل پروتئین ها، کربوهیدرات ها، چربی ها، ویتامین ها و مواد معدنی هستند.
در تغذیه طیور چندین اصل است که باید رعایت شود تا جیره غذایی بهینه و کارآمد تهیه گردد مثل تنوع در جیره غذایی، تامین انرژی متناسب با نیازهای پرنده و کیفیت مواد اولیه.
انواع خوراک و مکمل های طیور
خوراک و مکمل های طیور نقش بسیار مهمی در تامین نیازهای تغذیه ای آن ها دارند و تاثیر مستقیمی بر رشد، تولید مثل، سلامت و کیفیت محصولات طیور می گذارد.
1) خوراک های اصلی مناسب تغذیه طیور(خوراک های پایه)
خوراک های اصلی ترکیباتی هستند که به عنوان جیره غذایی پایه به طیور داده می شوند و تامین کننده انرژی و مواد مغذی ضروری هستند این خوراک ها معمولا شامل دانه ها و مواد گیاهی هستند.
ذرت: یکی از مهم ترین منابع انرژی برای طیور است که از آن به عنوان پایه جیره استفاده می شود.
گندم: به عنوان یک منبع مهم کربوهیدرات و پروتئین درجیره غذایی طیور به خصوص برای مرغ های گوشتی استفاده می شود.
سویا: یکی از منابع پروتئین با کیفیت بالا است که درجیره های طیور به ویژه برای جوجه ها و مرغ های تخم گذار به کار می رود.
جو: جو نیز به عنوان یک منبع انرژی و فیبر برای طیور استفاده می شود و در تغذیه مرغ های تخم گذار و برخی پرندگان دیگر کاربرد دارد.
2) خوراک های مکمل
برای تکمیل مواد مغذی و دیگر ترکیبات مورد نیاز استفاده می شود مثل:
کنجاله سویا:
یکی از منابع اصلی پروتئین در جیره طیوراست به ویژه برای جوجه ها و مرغ های تخم گذار.
کنجاله آفتابگردان:
به عنوان یک منبع پروتئینی و چربی درجیره غذایی طیور استفاده می شود اما به دلیل فیبر بالا بیشتر برای مرغ گوشتی و سایر پرندگان استفاده می شود.
کنجاله پنبه:
به عنوان یک مکمل پروتئینی در جیره طیور به ویژه پرندگان گوشتی و تخم گذار استفاده می شود.
تغذیه در مراحل مختلف رشد طیور
تغذیه مناسب درمرحله از رشد طیور برای دستیابی به بهترین عملکرد و بهره وری از نظر تولید گوشت، تخم مرغ و حفظ سلامت آن ها اهمیت ویژه ای دارد. نیازهای تغذیه و پرورش طیور در مراحل مختلف رشد تغییر می کند و باید براساس سن، نوع پرنده و هدف پرورش تنظیم شود در اینجا تغذیه درمراحل مختلف رشد طیور را بررسی کنیم:
1) تغذیه در دوره جوجه کشی (ازتولد تا 2هفته)
در این مرحله جوجه ها به دلیل رشد سریع به انرژی، پروتئین و ویتامین های فراوان نیاز دارد و جوجه های تازه هچ شده باید خوراکی با کیفیت بالا و قابلیت هصم خوب دریافت کنند تا بتوانند رشد سرسع و سالمی داشته باشد.
2) تغذیه دوره رشد طیور (2 تا 6 هفته)
در این مرحله جوجه ها همچنان به رشد سریع خود ادامه می دهند و نیاز به تغذیه ی متنوع و متعادل دارند پروتئین و انرژی همچنان برای توسعه عضلات و وزن گیری مورد نیاز است اما درصد پروتئین جیره کمی کاهش می یابد.
3) تغذیه در دوره پرورش (6 هفته تا بلوغ)
در این مرحله طیور به ویژه مرغ های گوشتی و تخم گذار رشد بیشتری دارند و نیاز به تغذیه ی بهینه برای ذخیره انرژی و تقویت سیستم ایمنی دارند همچنین در این دوره نیاز به افزایش حجم غذایی معرفی برای افزایش وزن و تولید تخم مرغ بیشتر اما می شود.
4) تغذیه در دوره تخم گذاری (برای مرغ های تخم گذار)
در این مرحله مرغ های تخم گذار به جیره ای خاص برای تولید تخم مرغ و حفظ سلامت سیستم تولید مثل نیاز دارند.
تغذیه در این مرحله باید به گونه ای باشد که علاوه بر تامین نیازهای غذای عمومی، مواد مغذی خاصی مانند کلسیم و فسفر تامین می کند.
5) تغذیه در دوره گوشتی (برای مرغ های گوشتی)
مرغ های گوشتی به طور خاص به تغذیه ای نیاز دارند که تمرکز آن بر روی تولید گوشت باشد.
این مرحله معمولا شامل مصرف جیره ای با انرژی بالا برای تسریع در رشد است.
تاثیر تغذیه بر عملکرد طیور
تغذیه یکی از عوامل تاثیرگذار بر رشد، تولید و سلامت طیور است.
انتخاب درست مواد غذایی و تنظیم صحیح جیره ها نقش بسزایی در بهبود عملکرد طیور از نظر رشد، تولید تخم مرغ، کیفیت گوشت و سلامت کلی پرندگان دارد.
برای مثال تاثیر تغذیه بر جنبه های مختلف عملکرد طیور بررسی می شود:
1) تاثیر تغذیه بر رشد و افزایش وزن
رشد سریع و مناسب طیور به ویژه در پرورش جوجه های گوشتی مستقیما به کیفیت و ترکیب جیره غذایی وابسته است.
پروتئین اسیدهای آمینه:
پروتئین و اسیدهای آمینه ضروری برای رشد عضلانی و افزایش وزن ضروری است.
انرژی (کربوهیدرات و چربی) :
جیره های متعادل از نظر انرژی نقش مهمی در افزایش وزن دارند و عدم تعادل بین انرژی و پروتئین ممکن است منجر به چاقی و یا کاهش رشد شود.
2) تاثیر تغذیه به تولید تخم مرغ:
مرغ های تخم گذار برای تولید تخم مرغ با کیفیت بالا به تغذیه ی متعادل نیاز دارند.
کلسیم و فسفر:
این دو ماده معدنی برای تشکیل پوسته تخم مرغ ضروری هستند و کمبود کلسیم منجر به رشد تخم مرغ های شکننده و کاهش میزان تخم گذاری می شود.
3) تاثیر تغذیه بر کیفیت گوشت:
کیفیت گوشت طیور به ترکیب مواد مغذی در جیره بستگی دارد.
چربی و اسید های چرب:
میزان و نوع چربی مصرفی در جیره بر بافت و طعم گوشت تاثیر دارد و مصرف بیش از حد چربی باعث افزایش چربی زیر پوستی و کاهش کیفیت گوشت است.
4) تاثیر تغذیه بر سیستم ایمنی و سلامت طیور
تغذیه ی نا مناسب می تواند منجر به ضعف ایمنی و افزایش حساسیت به بیماری ها شود.
5) تاثیر تغذیه بر ضریب تبدیل غذایی
ضریب تبدیل غذایی نشان دهنده میزان خوراک طیور مصرفی برای تولید یک کیلوگرم گوشت یا تخم مرغ است.
تغذیه مناسب می تواند ضریب تبدیل را بهبود بخشد.
مشکلات و چالش های تغذیه ی طیور
تغذیه یکی از مهم ترین بخش های پرورش طیور است اما به دلیل پیچیدگی های مختلف ممکن است با چالش ها و مشکلات زیادی رو به رو شود.
این مشکلات می توانند تاثیرات منفی بر عملکرد پرندگان و بهره وری اقتصادی پرورش دهندگان داشته باشد.
و تغذیه صحیح و مدیریت بهینه خوراک در پرورش طیور به طور مستقیم بر رشد و سلامت پرندگان تاثیر می گذارد.
پرورش دهندگان باید به طور مداوم با چالش های تغذیه ای مقابله کنند. و برای حل این مشکلات از اطلاعات به روز و با استراتژی های بهینه استفاده کنند.
توجه به کیفیت خوراک، مدیریت هزینه، جلوگیری از بیماری ها و بهبود شرایط محیطس از جمله اقداماتی است که می تواند در کاهش این چالش مفید باشد.
توزیع نامناسب خوراک یا استفاده از خوراک های بی کیفیت می تواند منجر به کاهش بهره وری تولیدی طیور شود.
مدیریت ضعیف تغذیه می تواند منجر به هدر رفت منابع و کاهش بهره وری شود.
مشکلات گوارشی مانند عفونت های باکتریایی، ویروسی یا پارازیته می تواند منجر به کاهش جذب مواد مغذی و کاهش رشد طیور شود.
بیماری های مختلف می توانند تاثیر زیادی بر تغذیه و عملکرد طیور داشته باشند.
تغذیه ی طیور و سلامت عمومی آن ها
خوراک صحیح و متعادل نه تنها برای رشد و تولید طیور مهم است, بلکه نقش حیاتی در دستگاه گوارش و کیفیت گوشت و تخم مرغ دارد.
تغذیه متناسب با نیاز های خاص و مرحله رشد نه تنها عملکرد بهینه را به همراه دارد, بلکه از بروز بیماری ها، اختلالات متابولیکی و مشکلات گوارشی جلوگیری می کند.
سیستم ایمنی حیاتی ترین خط دفاعی طیور در برابر بیماری ها است. تغذیه درست به تقویت این سیستم و کاهش آسیب پذیری در برابر عفونت ها و بیماری های ویروسی و باکتریایی کمک می کند.
پروتئین ها و اسید آمینه ها برای تولید آنتی بادی ها و تقویت سیستم ایمنی ضروری هستند.
کمبود پروتئین منجر به ضعف ایمنی و آسیب پذیری بیشتر در برابر بیماری ها شود.
مواد معدنی همچون سلنیوم، روی و آهن برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی ضروری است.
این تولید و عملکرد سلول های ایمنی کمک می کند و تغذیه صحیح تاثیر زیادی بر رشد و تکامل اندام های طیور دارند. و به پرندگان کمک می کند تا به وزن و سایز مطلوب برسند.
پرورش دهندگان باید جیره مناسب با نیاز های پرندگان وضعیت محیطی و شرایط خاص از رشد را اطمینان حاصل کنند.
