شیلات چیست
شیلات به یک مجموعه گفته می شود که تحقیق در مورد شناخت, اکولوژی, پرورش, صید و نگهداری آبزیان را انجام می دهد.
کلمه شیل گیلکی می باشد و نام دام ماهیگیری مرداب می باشد.
علوم مهندسی شیلات از مهمترین بخش های تخصی شیلات می باشد که شامل موارد زیر است
ماهی شناسی:
به تحقیق در مورد شناخت و رده بندی ماهی ها می پردازد.
اکولوژی یکی از شاخه های زیست شناسی بوده که به توزیع و فراوانی جانداران می پردازد و علیت رویدادها را بررسی می کند.
اکولوژی یا بوم شناسی شامل بوم شناسی آب های شیرین و بوم شناسی دریاها می باشد.
تکثیر و پرورش:
به پرورش گونه های مختلف از آبزی می پردازد و آنها را تکثیر می کند.
صید و بهره برداری:
به صید آبزیان و استفاده از آن برای خوراک می پردازند.
پرورش, صید و استفاده از گوشت آبزیان بهتر و دارای ارزش غذایی بیشتر به نسبت پروش دامپروری و طیور و استفاده از گوشت آنها می باشد.
زیرا ارزش غذایی 100 گرم از گوشت ماهی دارای 15 الی 20 درصد پروتئین می باشد.
این در حالی است که گوشت قرمز 5 الی 15 درصد پروتئین دارد.
انواع
شیلات شمال:
استانهای نواحی دریای خزر به دلیل صید ماهی از دریا از شرایط زندگی بسیار مناسبی دارا می باشند.
شیلات و وجود آبزیان و صید آنها از دریا نه تنها نیاز اکثریت مردم برای تامین پروتئین می باشد بلکه از زمان قدیم تاکنون منبع درآمد برای صیادان می باشد.
شیلات جنوب:
سواحل جنوبی با داشتن دریای خلیج فارس, دریای عمان و روخانه های ساحلی بسیار و صید ماهیان از این آبها بسیاری از نیازهای مردم برای تامین پروتئین را رفع می کنند.
شیلات و آبزی پروری خشکی:
خط ساحلی شمال کشور با اقلیم مناسبی که دارد مناسب برای پرورش آبزی در خشکی می باشد.
همین امر ایران را جزء یکی از کشورهای بزرگ در صنعت شیلات و آبزی پروری کردن است.
سازمان شیلات ایران
سازمان شیلات ایران جزئی از وزارت جهاد کشاورزی می باشد که به حفظ و پایداری منابع آبزی کشور می پردازد.
شیلات ایران در سال 1332 توسط نخست وزیر ایران محمد مصدق بنیان شد.
بعد از آن در سال 1346 وزارت منابع طبیعی بنیان شد و شیلات ایران زیر مجموعه آن قرار گرفت.
سال های بعد تر بعد از پایان وزارت منابع طبیعی, گرداندن آن به دست وزارت کشاورزی افتاد.
در سال 1383 نمایندگان دوره ششم مجلس شورای اسلامی و به واسطه تایید شورای نگهبان قانون سازمان شیلات ایران که قبل تر شرکت سهامی شیلات ایران بود را تشکیل دادند.
در نهایت سال 1384 به صورت رسمی تبدیل به یک موسسه دولتی, زیر مجموعه جهاد کشاورزی قرار گرفته و توسط این نهاد اداره می شود.
اساسنامه آن نیز در مرداد سال 1384 به واسطه هیئت وزیران به تصویب رسید.
سازمان شیلات ایران دارای سه معتونت می باشد:
1-معونت توسعه و آبزی پروری
2-معاونت بنادر ماهیگیری و صید
3-معاونت مدیریت و برنامه ریزی
شیلا ماهی
شیلات یا پرورش ماهی از زیرشاخه های آبزی پروری می باشد که فعالیت آنها در زمینه پرورش انواع ماهی ها می باشد.
ماهی های پرورشی شامل: کپور, قزل آلا, ماهی آزاد و… می باشد.
تاریخچه پرورش ماهی ابتدا از کشور چین و حدود 3000 سال پیش آغاز شد.
در ایران ابتدا جمشید که یکی از پادشاهان ایران بود به پرورش ماهی پرداخت.
آن زمان مکانی که به پرورش ماهی می پرداختند را ماهی خانه می نامیدند.
درسال 1347-1348 اولین ایستگاه پرورش ماهی در پل آستانه توسط شرکت سهامی شیلات ایران تاسیس شد.
شیلات مازندران
شیلات جزء کارهای سودده می باشد. به خاطر همین موضوع خرید ماهی و پرورش آن با توجه به نوع آب و هوا برای افراد متخصص مقدور می باشد.
افراد می توانند با در نظر گرفتن نوع ماهی به پرورش و تکثیر آن در تعداد بالا بپردازند.
در استان مازندران با توجه به اقلیم آب و هوا و وجود دریای خزر, واحد های پرورش ماهی بسیاری و با مساحت های بسیار بزرگ فعالیت های اقتصادی خود را آغاز کردند.
این استان گونه های بسیاری از ماهی های گوشتی در سال تولید می کنند و جزء بزرگترین واحد ها در ایران محسوب می شوند.
گوشت آبزیان منبع بالا از پروتئین می باشد که نیاز های پروتئینی افراد جامعه را تامین می کند.
در سال تولید بچه ماهی نیز بسیار زیاد می باشد و استخر های بزرگی بابت همین موضوع در سراسر استان احداث می شود.
نخستین بار صید در دریای خزر در سال 1332 بعد از ملی شدن شرکت شیلات ایران اجرا شد.
که مشمل بر تعیین فصلهای مجاز و ممنوعه برای صید و صیادی و مشخص بودن مناطق مجاز برای صید و صیادی بود.
شیلات گیلان
در استان گیلان به دلیل وجود دریای خزر و رودخانه های فراوانی که دارد از زمان قدیم محل صید و صیادی مردم این منطقه بود.
به همین دلیل صیادی از زمان های قدیم در این استان قدمت طولانی دارد.از جمله ماهیان قابل صید در دریای خزر شامل سفید, کفال, کپور و… می باشد.
البته که ماهیان گران قیمت غضروفی همچون ماهیان خاویاری هم از دریای خزر صید می شود.
زمان راه اندازی اداره برای نظارت و بهره برداری صید و صیادی در شمال کشور که شیلات نامیده می شود حدودا مربوط به 100 سال پیش می باشد.
شیلات تهران
سرمایه ای که در بخش تجارت آبزیان بدست می آید نشان از ارز آوری شیلات می باشد.
شیلات تهران هم سالانه با تجارت فرآوانی که در بخش آبزی پروری دارد سالانه سرمایه زیادی را بدست می آورد.
شیلات هرمزگان
استان هرمزگان از شاخه های اصلی اقتصاد دریا در بخش شیلات می باشد.
به همین دلیل سرمایه های بسیاری در زمینه آبزی پروری و صیادی در این استان صرف می شود.
صید و صیادی در استان هرمزگان علاوه بر تامین پروتئین سبد غذایی خانوار می تواند نقش اساسی در حوزه گردشگری داشته باشد.
سالانه مقدار زیادی از آبزیان در استان هرمزگان صادر می شود که این نشان توان توسعه ای این استان در بخش پرورش آبزیان می باشد.
حدود 48% از صید در ایران مخصوص استان هرمزگان می باشد.
این امر نشانه ظرفیت مخصوص صید و صیادی این استان و همچنین فرهنگ و رسوم شدید صیادی و محوری برای گردشگری در این استان می باشد.
تکثیر و پرورش انواع گونه ها از آبزیان همچون ماهی, میگو و… در آبهای استان های جنوبی متصل به دیا و همچنین استانهای شمالی یک فعالیت اقتصادی سودآوری را برای مردم این منطقه تشکیل داده است.
دلیل این سودآوری محصولات دریادی و خرید و فروش آن در بازار داخلی و بین المللی می باشد.
این امر باعث ایجاد اشتغال برای مردم این مناطق شده است و ارزآوری برای اقتصاد کشور نیز به وجود آورده است.
